مفهوم برنامه ریزی روستایی و اهداف آن

نویسندگان

دکتر مسعود مهدوی

چکیده

برنامه ریزی بطور کلی نوعی تفکر درباره مسائل اجتماعی و اقتصادی است که نتیجه آن به صورت منطقی و علمی موجب بهبود زندگی انسانها خواهد شد. به عبارت دیگر می توان برنامه ریزی را علم اداره و کنترل سیستم ها به منظور بهبود زندگی انسانها تلقی نمود. علم برنامه ریزی بطور جدی و فعال در قلمرو جغرافیا مطرح است. به همین جهت جغرافیدانان می توانند به عنوان یکی از موجه ترین عاملان در برنامه ریزی ها‘ عمل نمایند. زیرا برنامه ریزی ناحیه ای برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی روستائی شاخه هائی از جغرافیای انسانی را تشکیل می دهند. برنامه ریزی روستائی بر خلاف برنامه ریزی های ناحیه ای و شهری در سالهای اخیر مطرح گردیده و حال اینکه برنامه ریزی های ناحیه ای و شهری از دیرباز از عهد باستان‘ مورد عنایت حکام و سلاطین و امپراطوران و حتی جامعه شناسان بوده است. زیرا توسعه و گسترش شهرها به موازات حفاظت و امنیت آنها‘ پیوسته مورد توجه قرار می گرفته و حال اینکه روستاها اغلب فراموش می شده اند. بعد از انقلاب صنعتی با پیشرفت تکنولوژی و افزایش جمعیت‘ نیاز به مواد اولیه برای صنعت و غذا برای جمعیت روز به روز‘ بیشتر از پیش در جهان احساس می گردید و عموماً روستاها به عنوان منابع اصلی تولید این مواد‘ چهره نمائی می کردند. از اینرو بر اساس این نیازها‘ روستا مورد توجه قرار گرفته و برای بهره مندی هرچه بیشتر از منابع و تولیدات در روستاها‘ علم به خدمت گرفته شد. در چنین شرایطی بوده که برنامه ریزی در روستا به منظور تامین نیاز صنایع و مواد غذایی‘ عنوان گردید و برای نیل به آن‘ شناخت مسائل روستائی و برنامه ریزی جهت رفاه ساکنان روستا و حفظ محیط زیست روستاها‘ به صورت امری اجتناب ناپذیر در آمد. در همین راستا بود که در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان با افزایش تکنولوژی و مدرنیزه شدن روستاها و افزایش در تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی‘ تغییرات وسیعی در سطح روستا به عمل آمد و موجب تغییر چهره روستا گردید. بدیهی است که این تغییرات به مراتب در حومه شهرها بیشتر از روستاهای دور افتاده عمل نمود. به عبارت دیگر می توان گفت که به مقدار قابل توجهی‘ میزان تاثیرات تکنولوژی و اعمال برنامه ریزی در روستاها نسبت معکوس با فاصله روستاها تا مراکز شهری و تکنولوژی داشته است. از طرف دیگر با گسترش شهرها که عموماً با صنتعی شدن و توسعه خدمات همراه بوده است‘ سیل مهاجرت از روستاها به سوی شهرها ادامه یافت و جمعیت روستاها تقلیل پیدا نمود و با توسعه صنایع‘ بسیاری از منابع طبیعی رو به کاهش نهاد و برخی از آنها نیز مانند رودخانه ها در معرض آلودگی و انهدام قرار گرفت و این امر خود نیز موجب کاهش و یا تاثیر در کاهش جمعیت برخی از مناطق روستائی شد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

مفهوم، تعریف و ضرورت برنامه ریزی توسعه روستایی

برنامه­ ریزی توسعه روستایی، فرآیندی هدفمند با مشارکت روستاییان بوده که نتیجه آن تحقق توسعه همه جانبه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خواهد بود. در این مقاله با بهره­ گیری از منابع و از اطلاعات و تجربیات ضمن تعریف مفاهیم برنامه­ریزی توسعه، برنامه­ ریزی روستایی، توسعه روستایی و برنامه ­ریزی توسعه روستایی و جمع­ بندی در هر زمینه به ارائه ضرورت برنامه ­ریزی توسعه روستایی پرداخته می ­شود.

متن کامل

اصلاح الگوهای رگرسیونی به کمک مدل های برنامه ریزی آرمانی و کاربرد آن در مطالعات برنامه ریزی و توسعه روستایی

چکیده   پیش‌بینی و برآورد و به‌تبع آن تحلیل‌های رگرسیونی همواره جایگاه خاص و کاربرد گسترده‌ای در مطالعات حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی داشته است. از طرفی بکارگیری این روش‌ها نیز مستلزم پیش‌فرض‌هایی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و در اغلب موارد، بخصوص در علوم انسانی چندان قابل کنترل هم نیستند. مقاله حاضر سعی دارد تا با استفاده از منطق بنیادین رویکرد ریاضی برنامه‌ریزی آرمانی ( GP ) و روش‌های خطی...

متن کامل

برنامه ریزی توسعه روستایی (مفاهیم‘راهبردها وفرآیندها)

توسعه روستایی به عنوان هدف توسعه ویا راهبرد دستیابی به آن در بسیاری از کشورهای جهان بویژه کشورهای در حال توسعه که بخش زیادی از جمعیت آنها در روستاها زندگی می کنند موردتأکید است.با توجه به نقش برنامه ریزی در دستیابی به توسعه ‘ و در نظر گرفتن این مطلب که برنامه ریزی به عنوان یک فرایند دارای مراحل مختلفی از جمله تهیه برنامه‘اجرا‘نظارت و ارزشیابی می باشد‘ اتخاذ یک روش شناسی مشخص در این روند ضروری م...

متن کامل

سیستم های اطلاعات جغرافیایی و برنامه ریزی روستایی

بررسی جنبه­ های گوناگون برنامه ریزی روستایی و تصمیم گیری در رابطه با آن، نیازمند داشتن اطلاعات در مورد زمینه ­های تاریخی، وضعیت کنونی و پیش­بینی شرایط آتی محیط­ های روستایی است. در این نوشته سه چشم­ انداز از تکنولوژی، مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از مهمترین چالش ­هایی که در برنامه­ ریزی روستایی با آن مواجه می­ باشیم، آن است که دسترسی، ارزیابی، ترکیب و پردازش طیف وسیعی از اطلاعات بصری، بسیار م...

متن کامل

جایگاه تمرکز زدایی در توسعه و برنامه ریزی روستایی

برنامه ­ریزی عبارتست از جریانی آگاهانه که به منظور دستیابی به اهداف معین و مشخص انجام  یک سلسله اقدامات و فعالیت­های مرتبط به یکدیگر را در آینده پیش­بینی می­ کند. روش­های برنامه­ ریزی را می ­توان در دو جنبه افقی (تمرکززدایی) عمودی (تمرکززایی) بررسی نمود، که مطالعه در زمینه تمرکززدایی و نقش آن در توسعه روستایی از موضوعات مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در واقع شهر و روستا را باید به مثابه ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمی‏شود)

ناشر: موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا

ISSN 1026-6836

دوره 26

کلمات کلیدی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023